Διευκρινίσεις σχετικά με την αντιμετώπιση περιπτώσεων συνταξιούχων οι οποίοι, ενώ έχει εκδοθεί η συνταξιοδοτική τους πράξη και τους έχει αποδοθεί η εφάπαξ παροχή, συνεχίζουν ή επιστρέφουν στην εργασία τους και τη δυνατότητα αξιοποίησης του χρόνου αυτού για την απόδοση ή μη συμπληρωματικής εφάπαξ παροχής, δίνει εγκύκλιος την οποία υπογράφει ο υφυπουργός Εργασίας, αρμόδιος για θέματα Κοινωνικής Ασφάλισης, Νότης Μηταράκης.

Ειδικότερα, από τις 13 Μαΐου 2016, προϋπόθεση για την καταβολή της εφάπαξ παροχής αποτελεί α) η λήψη κύριας σύνταξης, λόγω γήρατος ή οριστικής αναπηρίας, δηλαδή να έχει εκδοθεί η πράξη συνταξιοδότησης γήρατος ή οριστικής αναπηρίας και β) η πλήρωση των χρονικών προϋποθέσεων που ορίζονται από το καταστατικό του εντασσόμενου φορέα πρόνοιας στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών (ΕΤΕΑΕΠ). Όπως υπενθυμίζεται στην εγκύκλιο, χρόνος ασφάλισης στον κλάδο εφάπαξ παροχών του ΕΤΕΑΕΠ αποτελεί α) ο χρόνος για τον οποίον καταβάλλονται ασφαλιστικές εισφορές από την ένταξη των ταμείων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών πρόνοιας και εφεξής και β) ο χρόνος ασφάλισης που πραγματοποιήθηκε στα εντασσόμενα ταμεία, τομείς, κλάδους και λογαριασμούς πρόνοιας, συμπεριλαμβανομένου του χρόνου που αναγνωρίστηκε και εξαγοράστηκε ή συνεχίζεται η εξαγορά του.

Στη συνέχεια, η εγκύκλιος παρέχει κάποιες επιπρόσθετες διευκρινίσεις αναφορικά με τους ασφαλισμένους του ΕΤΕΑΕΠ οι οποίοι δικαιώθηκαν κύρια σύνταξη και εφάπαξ παροχή, αλλά συνεχίζουν να εργάζονται ή επέστρεψαν στην εργασία τους και ασφαλίζονται στον κλάδο εφάπαξ παροχών του ΕΤΕΑΕΠ.

Αρχικά, επισημαίνεται ότι οι εν λόγω ασφαλισμένοι:

– Καταβάλλουν εισφορές υπέρ του ΕΤΕΑΕΠ, καθώς, με το ν. 4387/2016, δεν έχουν διαφοροποιηθεί οι προϋποθέσεις υπαγωγής.

– Το χρονικό διάστημα καταβολής των εισφορών, μετά την 1η Ιανουαρίου 2017, θεωρείται χρόνος ασφάλισης στο ΕΤΕΑΕΠ και, τέλος, η εφάπαξ παροχή έχει ανταποδοτικό χαρακτήρα.

Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω και με την προϋπόθεση ότι το νέο χρονικό διάστημα ασφάλισης θα προσμετρηθεί στον κύριο φορέα, με την τροποποίηση της αρχικής συνταξιοδοτικής πράξης ή την έκδοση συμπληρωματικής, θα πρέπει να αποδίδεται εφάπαξ παροχή για το εν λόγω χρονικό διάστημα, εφόσον βέβαια πληρούνται και οι προαναφερόμενες χρονικές προϋποθέσεις.

Παράλληλα, για εργαζόμενους που δικαιώθηκαν κύρια σύνταξη και εφάπαξ παροχή, πριν από τις 31 Δεκεμβρίου 2016 και συνεχίζουν ή αναλαμβάνουν εκ νέου εργασία, χρόνος ασφάλισης για την καταβολή συμπληρωματικής εφάπαξ παροχής αποτελεί ο χρόνος καταβολής ασφαλιστικών εισφορών, μετά την 1η Ιανουαρίου 2017 και ο χρόνος ασφάλισης που πραγματοποιήθηκε στους εντασσόμενους φορείς, μετά την επανασφάλισή τους έως και τις 31 Δεκεμβρίου 2016. Στην περίπτωση που το διάστημα από την επανασφάλιση έως και τον Δεκέμβριο του 2016 δεν αποτελούσε χρόνο ασφάλισης για τον ενταχθέντα φορέα, δεν θα προσμετρηθεί για τον υπολογισμό της παροχής.

Στην περίπτωση που δεν πληρούνται οι χρονικές προϋποθέσεις για τη λήψη εφάπαξ παροχής, θα χορηγείται επιστροφή των εισφορών.

Στα άρθρα 49- 62 του πολυνομοσχεδίου που τέθηκε σε διαβούλευση από το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων αναφέρονται σε εργασιακές διατάξεις, ενώ τα άρθρα 63 – 68 σε ασφαλιστικές. Μεταξύ άλλων ξεχωρίζουμε μερικές από τις σημαντικότερες αλλαγές που φέρνει το πολυνομοσχέδιο:

Καθυστέρηση δεδουλευμένων αποδοχών

Με το άρθρο 54 του πολυνομοσχεδίου τροποποιείται το άρθρο 7 του ν. 2112/1920 (Α`67), σύμφωνα με το οποίο κάθε μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων της υπαλληλικής συμβάσεως θεωρείται ως καταγγελία της σύμβασης και ορίζεται ότι επίσης θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας η καθυστέρηση καταβολής των δεδουλευμένων αποδοχών του εργαζομένου πέραν των δύο (2) μηνών από τον εργοδότη, ανεξαρτήτως της αιτίας της καθυστέρησης.

Μερική απασχόληση

Με το άρθρο 55 τροποποιείται η παρ.11 του άρθρου άρθρου 38 του ν. 1892/1990 για πρόσθετη εργασία σε περίπτωση μερικής απασχόλησης και ορίζεται ότι αν παρασχεθεί εργασία πέραν της συμφωνημένης, ο μερικώς απασχολούμενος δικαιούται αντίστοιχης αμοιβής με προσαύξηση δώδεκα τοις εκατό (12%) επί της συμφωνηθείσας αμοιβής για κάθε επιπλέον ώρα εργασίας που θα παράσχει. Σε κάθε περίπτωση η πρόσθετη αυτή εργασία δύναται να πραγματοποιηθεί, κατ΄ ανώτατο, όριο μέχρι τη συμπλήρωση του πλήρους ημερήσιου ωραρίου του συγκρίσιμου εργαζομένου.

Αναβάθμιση του ρόλου του ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ στην καταγραφή της εργασίας και της απασχόλησης

Με το άρθρο 56 ορίζεται ότι συμβάσεις ανεξαρτήτων υπηρεσιών, που αφορούν σε απασχολούμενους με αυτή τη μορφή απασχόλησης σε έως δύο εργοδότες (παρ. 9 του άρθρου 39 του ν. 4387/2016, όπως ισχύει), και οι απασχολούμενοι με εργόσημο (του άρθρου 20 του ν. 3863/2010, όπως ισχύει) καταχωρίζονται υποχρεωτικά στο ΠΣ «ΕΡΓΑΝΗ» του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.

Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ρυθμίζεται κάθε λεπτομέρεια για την εφαρμογή της διάταξης, καθώς και οι κυρώσεις σε περίπτωση παραβίασής αυτής.

Μητρώο παραβατών για την αδήλωτη εργασία

Με το άρθρο 61 του πολυνομοσχεδίου τροποποιείται το άρθρο 7 του ν. 4554/2018 και ορίζεται συμπληρωματικά, ότι στο ηλεκτρονικό πληροφοριακό σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων δημιουργείται μητρώο επιχειρήσεων και εργοδοτών για την καταγραφή των παραβάσεων που αφορούν την αδήλωτη εργασία. Οι επιχειρήσεις και εργοδότες που έχουν παραβατική συμπεριφορά θα αποκλείονται από ευμενείς φορολογικές και ασφαλιστικές ρυθμίσεις. Οι υπηρεσίες του ΣΕΠΕ και του ΕΦΚΑ είναι αρμόδιες για την τήρηση και άμεση ενημέρωσή του μητρώου.

Καταληκτική ημερομηνία υπαγωγής στη ρύθμιση του Ν.4611/2019

Με το άρθρο 64 του πολυνομοσχεδίου τροποποιείται το άρθρο 13 του ν. 4611/2019 όπως ισχύει ορίζεται ότι ειδικότερα για τους οφειλέτες των άρθρων 2 και 3 (μη μισθωτοί και ασφαλισμένοι στον π.Ο.Γ.Α οφειλέτες) όπου η διαδικασία υπαγωγής στη ρύθμιση περιλαμβάνει δύο στάδια, όπως προβλέπεται στο άρθρο 11 παρ. 3 του ν.4611/2019, η καταληκτική ημερομηνία, της 30^ης/9/2019 αφορά στην υποβολή του αιτήματος για τον προσδιορισμό της οφειλής στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του ΕΦΚΑ (1ο στάδιο). Στις περιπτώσεις αυτές η υπαγωγή στη ρύθμιση μπορεί να γίνει και μετά το πέρας της καταληκτικής ημερομηνίας, όταν διαβιβαστούν οι οφειλές στο ΚΕΑΟ και εφόσον υποβληθεί η αίτηση (2ο στάδιο) για την υπαγωγή στην ρύθμιση μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του ΚΕΑΟ, η οποία σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποβληθεί μετά την 31-12-2019.

Με την με Αριθμ. 26034/695 κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Οικονομικών ορίζονται οι λεπτομέρειες για την υποχρεωτική καταβολή από τους εργοδότες των αποδοχών των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και της αποζημίωσης απόλυσης αυτών, μέσω λογαριασμού πληρωμών.

Σύμφωνα με αυτή, οι εργοδότες καταβάλλουν τις αποδοχές των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα και την αποζημίωση απόλυσής τους, αποκλειστικά σε λογαριασμούς πληρωμών των δικαιούχων μισθωτών, αναφέροντας για κάθε καταβολή την αιτιολογία και το χρονικό διάστημα που αφορά.

Η καταβολή των αποδοχών και της αποζημίωσης απόλυσης στους λογαριασμούς των δικαιούχων μισθωτών γίνεται με οποιονδήποτε τρόπο, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής ή παρόχων υπηρεσιών πληρωμών.

Στον εργοδότη που παραβαίνει τις ανωτέρω διατάξεις επιβάλλονται κυρώσεις από το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας, σύμφωνα με τα άρθρα 23 και 24 του Ν.3996/2011, όπως ισχύουν.

Η απόφαση αυτή ισχύει από 1.7.2019.

Από την έναρξη ισχύος της παρούσας η οικ. 22528/430/17.5.2017 (Β’/1721) απόφαση των Υπουργών Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Οικονομικών καταργείται.

Πως διαμορφώνεται η επιδότηση εισφορών νέων εργαζομένων πλήρους απασχόλησης

νιμο χαρακτήρα θα έχει η χορήγηση της 13ης σύνταξης, που ανακοίνωσε απόψε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου στο Ζάππειο Μέγαρο.

Αναλύοντας περαιτέρω το μέτρο, η υπουργός Εργασίας Έφη Αχτσιόγλου, δήλωσε ότι θεσπίζεται η 13η σύνταξη με μόνιμο χαρακτήρα, η οποία προστίθεται στα εισοδήματα των συνταξιούχων και τα αυξάνει σε σταθερή βάση. «Αυτή η πρωτοβουλία ολοκληρώνει μία συνολική προσπάθεια που ξεκίνησε από το 2015, προκειμένου να στηρίξουμε τους συνταξιούχους και τους ασφαλισμένους και να αντιστρέψουμε την εικόνα κατάρρευσης του ασφαλιστικού συστήματος, που μας παραδόθηκε» σχολίασε μεταξύ άλλων η υπουργός Εργασίας.

Όπως είπε, η χορήγηση της 13ης σύνταξης αφορά όλους τους συνταξιούχους της χώρας (ωφελούμενοι 2.523.038 συνταξιούχοι) και θα έχει αναδιανεμητική αρχιτεκτονική.

Συγκεκριμένα:

Κύρια σύνταξη Ποσοστό 13ης σύνταξης
έως 500 ευρώ 100%
501 ευρώ-600 ευρώ 70%
601 ευρώ-1.000 ευρώ 50%
Άνω των 1.000 ευρώ 30%

Παράλληλα, στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου, ανακοινώθηκε και η επιδότηση εισφορών νέων εργαζομένων πλήρους απασχόλησης.

Για τους εργαζόμενους κάτω των 25, προβλέπεται:

* Επιδότηση 80% των εισφορών του εργαζομένου και του εργοδότη.

* Μείωση της εισφοράς του εργοδότη από 6,67% στο 2,66%.

* Μείωση της εισφοράς του εργαζομένου από 6,67% στο 1,34%.

Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, το μέτρο θα ωφελήσει περίπου 140.000 εργαζόμενους.

Για τους εργαζόμενους 25-29, προβλέπεται:

* Επιδότηση 25% των εισφορών του εργαζομένου και του εργοδότη.

* Μείωση της εισφοράς του εργοδότη από 13,33% στο 10%.

* Μείωση της εισφοράς του εργαζομένου από 6,67% στο 5%.

* Μέτρο που θα ωφελήσει περίπου 180.000 εργαζόμενους.

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ EΡΓΑΣΙΑΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ

Δελτίο Τύπου

Αθήνα, 14-02-2019

Η Υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Έφη Αχτσιόγλου και ο Υφυπουργός, Τάσος Πετρόπουλος, υπέγραψαν την απόφαση για την υλοποίηση του προγράμματος επιδότησης κατά 50% των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών κύριας σύνταξης για τους μισθωτούς έως 25 ετών.

Συγκεκριμένα, αναδρομικά από την 01/01/2019, οι εργοδοτικές εισφορές για κύρια σύνταξη καταβάλλονται από τις επιχειρήσεις μειωμένες κατά 50%, για τους απασχολούμενους μισθωτούς ηλικίας έως 25 ετών που εργάζονται ήδη ή θα προσληφθούν, ανεξαρτήτως του ύψους των αποδοχών τους.

Το ποσό που προκύπτει από την καταβολή των μειωμένων εργοδοτικών εισφορών καλύπτεται από τον τακτικό προϋπολογισμό του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

Η υλοποίηση του μέτρου αποτελεί εφαρμογή της εξαγγελίας του Πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης και έχει ως στόχο την ενίσχυση της απασχόλησης των νέων.

Η αύξηση του κατώτατου μισθού αναμένεται να απασχολήσει επιχειρήσεις και εργαζομένους το επόμενο διάστημα, καθώς μεταβάλλονται και το εισόδημα των εργαζομένων και το κόστος των επιχειρήσεων. Ιδιαίτερα για τους εργαζομένους κάτω των 25 ετών ο κατώτατος μισθός από 510,00 ευρώ αυξάνεται σε ποσοστό άνω του 25% και για την καλύτερη λειτουργία των επιχειρήσεων το Υπουργείο Εργασίας μελετά τρόπους για την ελάφρυνση αυτής της αύξησης κόστους.

Εντός Φεβρουαρίου αναμένεται να δημοσιευθεί απόφαση που θα προβλέπει επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 50% για το 2019 και 100% για το 2020 σε περιπτώσεις ασφάλισης εργαζομένων νέων κάτω των 25 ετών, προκειμένου να ελαφρυνθούν οι εργοδότες από την αύξηση του μισθολογικού κόστους μετά την κατάργηση του υποκατώτατου μισθού. Τα παραπάνω ανέφερε ο Γενικός Διευθυντής Εργασιακών Σχέσεων Υπ. Εργασίας κ. Κωνσταντίνος Αγραπιδάς, μιλώντας στο εξαιρετικά επίκαιρο Εργατικό FORUM που διοργάνωσε χθες το απόγευμα η Epsilon HR, μέλος του ομίλου Epsilon Net, αναφερόμενος στην αύξηση του βασικού μισθού και την κατάργηση του υποκατώτατου μισθού από 1η Φεβρουαρίου 2019.

Ένα νέο νομοσχέδιο με τίτλο «Κατάργηση των διατάξεων περί μείωσης των συντάξεων, ενσωμάτωση στην Ελληνική Νομοθεσία της Οδηγίας 2016/97/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Ιανουαρίου 2016 σχετικά με τη διανομή ασφαλιστικών προϊόντων και άλλες διατάξεις.» κατατέθηκε στη Βουλή με σημαντικές διατάξεις.

Με τις διατάξεις του υπό ψήφιση νόμου ενσωματώνεται στο ελληνικό δίκαιο Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) και ρυθμίζονται διάφορα θέματα των Υπουργείων Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Οικονομικών.

Ειδικότερα:

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

Καταργούνται από 01.01.2019 οι ρυθμίσεις που όριζαν περικοπή:

Της προσωπικής διαφοράς στις καταβαλλόμενες κατά την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016 κύριες συντάξεις, κατά το μέρος που δεν υπερβαίνει το 18% της καταβαλλόμενης (κατά την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016) σύνταξης. Η προσωπική διαφορά εξακολουθεί να καταβάλλεται στους δικαιούχους, συμψηφιζόμενη κατ’ έτος μέχρι την πλήρη εξάλειψή της, με την εκάστοτε αναπροσαρμογή των συντάξεων κατά τα ισχύοντα.
Της οικογενειακής παροχής (των συντάξεων του Δημοσίου) και του επιδόματος συζύγου (των συντάξεων του ιδιωτικού τομέα) που εξακολουθεί να συγκαταβάλλεται με τη σύνταξη για όσους εφαρμόζονται οι προϊσχύσασες του ν. 4387/2016 διατάξεις.
Της προσωπικής διαφοράς που προβλεπόταν για τις καταβαλλόμενες κατά την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016 επικουρικές συντάξεις, κατά το μέρος που δεν υπερβαίνει το 18% της καταβαλλόμενης (κατά την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016) σύνταξης.
Των προσωπικών διαφορών που προβλέπονται στην παρ. 2 του άρθρου 94 του ν. 4387/2016 για τους συνταξιούχους των οποίων οι αιτήσεις συνταξιοδότησης κατατέθηκαν/κατατίθενται εντός των ετών 2016,2017 και 2018. (άρθρο 1) 

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

Ενσωματώνεται στην ελληνική νομοθεσία η Οδηγία 2016/97/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ης Ιανουαρίου 2016 σχετικά με τη διανομή ασφαλιστικών προϊόντων.
(άρθρα 2 – 50)

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ

1. Απαλλάσσεται ο οικοπεδούχος από την υποχρέωση προσκόμισης αποδεικτικού ενημερότητας κατά την μεταβίβαση ποσοστών επί του οικοπέδου σε τρίτον, σε περίπτωση προσυμφώνου μεταβίβασης ποσοστών εξ αδιαιρέτου οικοπέδου στο πλαίσιο εργολαβικής σύμβασης με την οποία αναλαμβάνεται η ανέγερση πολυκατοικίας με αντιπαροχή, εφόσον κατά τη μεταβιβαστική δικαιοπραξία συμβάλλεται και ο εργολάβος. Στην περίπτωση αυτή την υποχρέωση προσκόμισης αποδεικτικού ενημερότητας αναλαμβάνει ο εργολάβος. (άρθρο 51)

2. Διευρύνονται οι φορείς στους οποίους δύναται να ανατεθεί, με απόφαση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), η είσπραξη των φορολογικών και λοιπών εσόδων του Δημοσίου. Με όμοια απόφαση καθορίζονται, μεταξύ άλλων, οι αμοιβές των φορέων είσπραξης.
(άρθρα 52-53)

3. Προστίθεται διαδικαστική παράβαση που επισύρει πρόστιμο ύψους πεντακοσίων (500) ευρώ στην περίπτωση που ο φορολογούμενος ή οποιοδήποτε πρόσωπο, εφόσον υπέχει υποχρέωση από τη φορολογική νομοθεσία, εκδίδει στοιχεία λιανικής πώλησης από εγκεκριμένο και μη δηλωμένο φορολογικό ηλεκτρονικό μηχανισμό κ.λπ. (άρθρα 54-55)

4. Η Α.Α.Δ.Ε. δύναται στο πλαίσιο διενέργειας φορολογικών ελέγχων να απευθύνει αυτοματοποιημένα μαζικά αιτήματα παροχής πληροφοριών προς τα υπόχρεα πρόσωπα του τρίτου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 62 του ν. 4170/2013 (τα πιστωτικά ιδρύματα του ν. 4261/2014, τα ιδρύματα πληρωμών του ν. 3862/2010, τα ιδρύματα ηλεκτρονικού χρήματος του ν. 4021/2011 κ.λπ.).
Τα στοιχεία και οι πληροφορίες που διαβιβάζονται μαζικά συνιστούν το «Αρχείο Χρηματοπιστωτικών Προϊόντων και Αναλυτικών Χρηματοπιστωτικών Συναλλαγών», το οποίο τηρείται σε ασφαλή υποδομή (βάση δεδομένων) που δημιουργείται στη Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (Δ.ΗΛΕ.Δ.) της Α.Α.Δ.Ε. κ.λπ. (άρθρα 56-57)

5. Ορίζεται, σε έξι τοις εκατό (6%) από δεκατρία τοις εκατό (13%), που ισχύει, ο συντελεστής Φ.Π.Α. για τα λευκά μπαστούνια και τις γραφομηχανές με χαρακτήρες Braille, τα οποία προορίζονται για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία όρασης. (άρθρο 58)

6. Τροποποιούνται διατάξεις του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν.4172/2013), στα εξής κατά βάση σημεία:
Προβλέπεται ότι κατά το έτος υποβολής χωριστής δήλωσης των συζύγων, το εισόδημα των ανήλικων τέκνων, υπό την οριζόμενη επιφύλαξη, προστίθεται στα εισοδήματα του γονέα που έχει το μεγαλύτερο συνολικό εισόδημα και φορολογείται στο όνομά του. Αν οι γονείς έχουν ίσο ποσό συνολικού εισοδήματος, το εισόδημα του ανήλικου τέκνου προστίθεται στο εισόδημα του πατέρα και φορολογείται στο όνομά του. Σε περίπτωση που ένας των γονέων έχει τη γονική μέριμνα, το εισόδημα του ανήλικου τέκνου προστίθεται στα εισοδήματα του γονέα αυτού. Η ρύθμιση αυτή ισχύει και για τα μέρη του συμφώνου συμβίωσης.
Σε περίπτωση χωριστών δηλώσεων συζύγων το ποσό της δαπάνης που μπορεί να εκπέσει για τον προσδιορισμό του προς ανάλωση κεφαλαίου, δεν μπορεί να είναι κατώτερο των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ για κάθε σύζυγο [με το καθεστώς της κοινής δήλωσης δεν μπορεί να είναι κατώτερο των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ προκειμένου για συζύγους].
Η φορολογική δήλωση δύναται να υποβάλλεται χωριστά, εφόσον ένας τουλάχιστον εκ των συζύγων το επιλέξει, με ανέκκλητη δήλωσή του για κάθε φορολογικό έτος μέχρι την 28η Φεβρουαρίου του έτους υποβολής της δήλωσης. Η επιλογή αυτή είναι δεσμευτική ως προς το φορολογικό έτος που αφορά και για τον άλλο σύζυγο.
Οι διατάξεις περί χωριστών δηλώσεων συζύγων ισχύουν για δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2018 και επόμενων, (άρθρο 59)

7. Επεκτείνεται ο χρόνος της γενικής παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου να επιβάλλει φόρους και πρόστιμα στις υποθέσεις φορολογίας κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών, προικών και κερδών από τυχερά παίγνια, από το τέλος του έτους 1994 (που ισχύει σήμερα) στο τέλος του έτους 2003 κ.λπ. (άρθρα 60-61)

8. Τροποποιούνται – αντικαθίστανται διατάξεις των άρθρων 72, 73 και 78 του Εθνικού Τελωνειακού Κώδικα (ν.2960/2001) και επικαιροποιείται, σε εναρμόνιση της εθνικής μας νομοθεσίας με το ενωσιακό δίκαιο, η Συνδυασμένη Ονοματολογία (Σ.Ο.) διαφόρων ενεργειακών προϊόντων που επιβαρύνονται με Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (Ε.Φ.Κ.). (άρθρο 62)

9. α. Προβλέπεται ότι, οι συντελεστές του τέλους ταξινόμησης όπως διαμορφώνονται σύμφωνα με την παρ.3 του άρθρου 121 του ν.2960/2001 για επιβατικά αυτοκίνητα της δασμολογικής κλάσης 87.03 της Σ.Ο., που έχουν κομιστεί ή θα κομιστούν στη χώρα μας μέχρι και 31.12.2018 και για τα οποία θα έχουν κατατεθεί, μέχρι την παραπάνω ημερομηνία δηλωτικά εισαγωγής ή δηλώσεις άφιξης οχημάτων ή άλλα αποδεικτικά στοιχεία εισόδου, προκειμένου για μετοικούντα πρόσωπα, εφόσον:
πληρούν εκ κατασκευής τις προδιαγραφές του αμέσως προηγούμενου από το ισχύον, ως προς την ταξινόμηση, ευρωπαϊκού προτύπου εκπομπών ρύπων (Euro), δεν αυξάνονται κατά 50%, όπως προβλέπεται σήμερα, με την προϋπόθεση ότι μέχρι και 30.4.2019 θα έχουν βεβαιωθεί και εισπραχθεί γι’ αυτά, οι οφειλόμενες φορολογικές επιβαρύνσεις,
δεν πληρούν εκ κατασκευής τις προδιαγραφές του ισχύοντος και του αμέσως προηγούμενου, ως προς την ταξινόμηση, ευρωπαϊκού προτύπου εκπομπών ρύπων (Euro) και δεν είναι συμβατικής τεχνολογίας, δεν αυξάνονται κατά 200%, όπως προβλέπεται σήμερα, αλλά κατά 50%, με την προϋπόθεση ότι μέχρι και 30.4.2019 θα έχουν βεβαιωθεί και εισπραχθεί γι’ αυτά, οι οφειλόμενες φορολογικές επιβαρύνσεις.
β. Τα ανωτέρω δεν εφαρμόζονται για αυτοκίνητα για τα οποία το τέλος ταξινόμησης βεβαιώθηκε από 1.9.2018 μέχρι την έναρξη ισχύος του υπό ψήφιση νόμου. (άρθρο 63)

10.α. Επαναπροσδιορίζεται το καθεστώς δήλωσης και τα πρόσωπα που την υποβάλλουν κατά την άφιξη στη χώρα των κοινοτικών οχημάτων που αναφέρονται στα άρθρα 121, 121α, 122, 123 και 124 του ν.2960/2001, καθώς και των βάσεων των δασμολογικών κλάσεων 87.02 και 87.06 της Σ.Ο.
β. Αυξάνεται, από τετρακόσια (400) ευρώ που είναι σήμερα, σε οχτακόσια (800) ευρώ, το πρόστιμο που επιβάλλεται σε περίπτωση μη υποβολής στην πλησιέστερη Τελωνειακή Αρχή, της δήλωσης άφιξης στη χώρα των ανωτέρω οχημάτων. (άρθρο 64)

11.α. Οφείλεται το αναλογούν για το κλαπέν αυτοκίνητο τέλος ταξινόμησης, σε περίπτωση κλοπής αυτοκινήτων που έχουν παραληφθεί με πλήρη ή μερική απαλλαγή από το τέλος ταξινόμησης και υπό την προϋπόθεση ότι παρέχεται από τις ισχύουσες διατάξεις η δυνατότητα εκ νέου χορήγησης απαλλαγής από το φόρο, για την εκ νέου υπαγωγή του δικαιούχου στο δικαίωμα, ανεξάρτητα από το χρονικό σημείο κατά το οποίο συντελείται η κλοπή, εφόσον η υποβολή του αιτήματος για την απόκτηση νέου αυτοκινήτου ατελώς γίνεται εντός του εκάστοτε περιοριστικού διαστήματος.
Απαλλάσσεται ο δικαιούχος από την καταβολή του αντίστοιχου τέλους ταξινόμησης, στην περίπτωση που η υποβολή του αιτήματος για την απόκτηση νέου αυτοκινήτου ατελώς γίνεται πέραν του εκάστοτε περιοριστικού διαστήματος.
β. Παρέχεται η δυνατότητα τελωνειακής αποδέσμευσης από τους νόμιμους κληρονόμους επιβατικού αυτοκινήτου, το οποίο έχει παραληφθεί με απαλλαγή από το τέλος ταξινόμησης με βάση τις διατάξεις για τα άτομα με αναπηρίες και έχει περιέλθει στην κατοχή τους κατόπιν κληρονομικής διαδοχής, μέσω της μεταβίβασής του σε άλλο δικαιούχο της ίδιας απαλλαγής πρόσωπο χωρίς την καταβολή του τέλους ταξινόμησης και με νέα εκκίνηση του προβλεπόμενου περιοριστικού διαστήματος παρακολούθησης της ατέλειας από την ημερομηνία της μεταβίβασης. (άρθρο 65)

12. α. Δεν οφείλονται τα πρόστιμα που προβλέπονται στην παρ.9 του άρθρου 147 του ν.2960/2001, στις περιπτώσεις που η εκπρόθεσμη καταχώριση στο Πληροφοριακό Σύστημα Παρακολούθησης Πετρελαίου Θέρμανσης αφορά ακύρωση εμπρόθεσμης καταχώρισης και εκ νέου καταχώριση της ίδιας συναλλαγής με προσθήκη του Αριθμού Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.) του αγοραστή πετρελαίου θέρμανσης, κατόπιν αποστολής σχετικού ηλεκτρονικού μηνύματος στα μέλη μητρώου Διακινητών Πετρελαίου Θέρμανσης (ΔΙ.ΠΕ.ΘΕ.) από τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων του Υπουργείου Οικονομικών και εντός της ορισθείσας σε αυτό προθεσμίας.
β. Ανακαλούνται καταλογιστικές πράξεις που έχουν εκδοθεί για τις ανωτέρω περιπτώσεις, μετά από σχετική αίτηση του μέλους μητρώου ΔΙ.ΠΕ.ΘΕ., από την εκδούσα τελωνειακή αρχή και τυχόν καταβληθέντα ποσά επιστρέφονται. (άρθρο 66)

13. Αντικαθίσταται το διπλότυπο αποδεικτικό οίκοθεν είσπραξης των δημοσίων εσόδων από το ηλεκτρονικό παράβολο. (άρθρο 67)

14. Εξαιρείται από το φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίου η αύξηση του κεφαλαίου των προσώπων του άρθρου 17 του ν. 1676/1986 (εμπορικές εταιρείες και κοινοπραξίες επιτηδευματιών, συνεταιριστικές οργανώσεις κάθε βαθμού κ.λπ.), που γίνεται με μετρητά, όταν το προϊόν της αύξησης πρόκειται να διατεθεί αποκλειστικά για δαπάνες Επιστημονικής και Τεχνολογικής Έρευνας. (άρθρο 68)

15. Τροποποιούνται-συμπληρώνονται διατάξεις του ν.2969/2001, σχετικά με την παραγωγή αιθυλικής αλκοόλης και αλκοολούχων προϊόντων. Ειδικότερα, μεταξύ άλλων:
α. Αυξάνεται από πεντακόσια (500) ευρώ που είναι σήμερα σε τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ, το πρόστιμο που επιβάλλεται σε όποιους χωρίς άδεια ή με άδεια της οποίας η ισχύς έχει λήξει, αγοράζουν, εισάγουν από τρίτες χώρες, παραλαμβάνουν από Κράτος- Μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), πωλούν, κατασκευάζουν, επισκευάζουν ή μεταφέρουν μηχανήματα κατάλληλα για παραγωγή αιθυλικής αλκοόλης και αλκοολούχων προϊόντων ή μέρη αυτών, καθώς και σε αυτούς που κατέχουν σφραγισμένα μεν αποστακτικά μηχανήματα χωρίς όμως να διαθέτουν άδεια κατοχής,
ρ. τιμωρούνται εφεξής, με πρόστιμο τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ και ποινή φυλάκισης τουλάχιστον τριών (3) μηνών και:
όποιοι παράγουν, εισάγουν από τρίτες χώρες, παραλαμβάνουν από Κράτος – Μέλος της EE, κατέχουν, διακινούν ή διαθέτουν στην κατανάλωση καθ’ οιονδήποτε τύπο ή τρόπο αλκοολούχα ποτά τα οποία κρίθηκαν από το Ανώτατο Χημικό Συμβούλιο ως μη ασφαλή-ακατάλληλα για ανθρώπινη κατανάλωση, οι μικροί αποσταγματοποιοί (διήμεροι) που παράγουν, κατέχουν, διακινούν ή διαθέτουν στην κατανάλωση, ως και όποιοι κατέχουν διακινούν ή διαθέτουν στην κατανάλωση, καθ’ οιανδήποτε τύπο ή τρόπο, προϊόν απόσταξης μικρών αποσταγματοποιών (διημέρων) το οποίο κρίθηκε από το Ανώτατο Χημικό Συμβούλιο ως μη ασφαλές-ακατάλληλο για ανθρώπινη κατανάλωση. (άρθρο 69)

16. Επιτρέπεται, κατ’ εξαίρεση των κειμένων διατάξεων, η υποβολή τροποποιητικών δηλώσεων Φ.Α.Π. και ΕΝ.Φ.Ι.Α. με τις οποίες ανακαλείται η υποβληθείσα, με τις ευεργετικές διατάξεις των άρθρων 57-60 του ν.4446/2016, δήλωση, με τη συνυποβολή των προβλεπόμενων κατά περίπτωση παραστατικών. Τυχόν φόροι και τόκοι που έχουν καταβληθεί δεν επιστρέφονται. (άρθρο 70)

17. Εγκαθίστανται εφεξής υποχρεωτικά, ηλεκτρονικά συστήματα διασφάλισης της ποσοτικής και ποιοτικής ακεραιότητας κατά τη διακίνηση προμετρημένων ποσοτήτων καυσίμου, μέσω σφράγισης των διαμερισμάτων, με δυνατότητα τηλεματικής μεταφοράς δεδομένων, σχετικών με την οποιαδήποτε παρέμβαση κατά τη διακίνηση, στα μεταφορικά μέσα, βυτιοφόρα (Φ.Ι.Χ. ή Φ.Δ.Χ.) ή πλωτά εφοδιαστικά (όπως δεξαμενόπλοια και σλέπια), ιδιόκτητα ή μισθωμένα, των κατόχων άδειας Εμπορίας, Λιανικής Εμπορίας και Διάθεσης Βιοκαυσίμων. (Σήμερα προβλέπεται η δυνητική ευχέρεια εγκατάστασής τους). (άρθρο 71)

18.α. Προστίθεται στις αρμοδιότητες του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. και αποδοχή δωρεών εν ζωή κινητών, καθώς και δωρεών συνιστάμενων σε παροχή υπηρεσιών, εφόσον προορίζονται για την κάλυψη λειτουργικών αναγκών των υπηρεσιών της Αρχής και η αξία τους εκτιμάται σε ποσό που δεν υπερβαίνει τις σαράντα χιλιάδες (4Θ.000) ευρώ.
β. Δημιουργείται στη Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών της Αρχής Μητρώο Δωρεών, στο οποίο εγγράφονται υποχρεωτικά οι εν λόγω δωρεές. (άρθρο 72)

19. Προβλέπεται η δυνατότητα απονομής βραβείων στις οργανικές μονάδες της Α.Α.Δ.Ε., οι οποίες διακρίνονται για την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητά τους, συμπεριλαμβανομένου και του Συντονιστικού Επιχειρησιακού Κέντρου (Σ.Ε.Κ.) του άρθρου 6 του ν. 4410/2016.
Με απόφαση του Διοικητή, ορίζεται η διαδικασία και τα κριτήρια αξιολόγησης των οργανικών μονάδων της Α.Α.Δ.Ε. και του Σ.Ε.Κ., οι προϋποθέσεις βράβευσης αυτών, το είδος των βραβείων και η κατανομή αυτών όταν είναι χρηματικά καθώς και κάθε άλλο αναγκαίο θέμα. (άρθρο 73)

20. Περιλαμβάνονται, στις περιπτώσεις αναγνώρισης δαπάνης ξενοδοχείου ή μίσθωσης επιπλωμένης ή μη κατοικίας μέχρι του ποσού των οκτακοσίων (800) ευρώ μηνιαίως, και οι λειτουργοί ή υπάλληλοι που αποσπώνται σε άλλη Υπηρεσία από αυτή που ανήκει η οργανική τους θέση και διενεργούν τελωνιακούς ελέγχους κατά τους μήνες Μάιο – Οκτώβριο. (Σήμερα η ως άνω δαπάνη αναγνωριζόταν μόνο για τους αποσπασμένους λειτουργούς ή υπαλλήλους, οι οποίοι διενεργούσαν φορολογικούς ελέγχους κατά τους μήνες Μάιο – Οκτώβριο). (άρθρο 74)

21. Παρέχεται η δυνατότητα, με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε., να καθορίζονται, για τις ανάγκες εκπαίδευσης συνοδών σκύλων ανιχνευτών των τελωνειακών υπηρεσιών της ΑΑΔΕ, ημέρες μετακίνησης εκτός έδρας κατ’ έτος, πέραν του ορίου των εξήντα (60) ημερών που ισχύει γενικά και για χρονικό διάστημα ανάλογο με τις ανάγκες του εκπαιδευτικού προγράμματος στους εκπαιδευόμενους υπαλλήλους, τους εκπαιδευτές αυτών και τους βοηθούς εκπαιδευτές. Οι ημέρες αυτές μπορεί να είναι μέχρι διακόσιες (200) συνολικά για τους εκπαιδευτές και τους βοηθούς εκπαιδευτές και μέχρι εκατόν είκοσι (120) συνολικά για τους εκπαιδευόμενους συνοδούς. (άρθρο 75)

22. Ρυθμίζονται θέματα σχετικά με την αξία απόδοσης και μεταβίβασης των συνεταιριστικών μερίδων των Αστικών Συνεταιρισμών, (αποδίδονται ή μεταβιβάζονται εφεξής στην ονομαστική τους αξία και όχι στην πραγματική που ισχύει). (άρθρο 76)

23. Συνιστάται, στην Ειδική Γραμματεία Σ.Δ.Ο.Ε. του Υπουργείου Οικονομικών, δωδεκαμελής νομοπαρασκευαστική επιτροπή, έργο της οποίας είναι ο καθορισμός του θεσμικού πλαισίου που διέπει τη διαχείριση των δεσμευμένων και δημευμένων περιουσιακών στοιχείων. (άρθρο 77)

24. Εντάσσεται και η Ειδική Γραμματεία Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος (Ε.Γ. Σ.Δ.Ο.Ε.), ως έχουσα σχετική αρμοδιότητα μεταξύ των υπηρεσιών με τις οποίες θα επιδιώκεται ο συντονισμός των αρμόδιων υπηρεσιών του Υπουργείου Εξωτερικών για την εποπτεία και επιχορήγηση μη κερδοσκοπικών οργανώσεων ή μη κυβερνητικών οργανώσεων. (άρθρο 78)

25. Συνίστανται, στο Αυτοτελές Τμήμα Εκτιμήσεων και Προσδιορισμού Αξιών Ακινήτων της Γενικής Γραμματείας Οικονομικής Πολιτικής του Υπουργείου Οικονομικών, έξι (6) θέσεις κατηγορίας ΠΕ διαφόρων ειδικοτήτων και μία (1) θέση κατηγορίας ΤΕ κλάδου Μηχανικών.
Οι ως άνω συνιστώμενες θέσεις δύνανται να καλύπτονται, κατά παρέκκλιση κάθε γενικής ή ειδικής διάταξης, με μετακίνηση ή απόσπαση υπαλλήλων που κατέχουν οργανική θέση στο Υπουργείο Οικονομικών και τα αντίστοιχα προσόντα διορισμού σε αυτές. (άρθρο 79)

26. Προβλέπεται ότι, τα αποθέματα παλαιών ενσήμων ταινιών φορολογίας καπνού, τα οποία δεν διατέθηκαν έως 31.1.2017, καταστρέφονται με έξοδα του Δημοσίου, εντός ενός έτους από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της υπό ψήφιση ρύθμισης, από επιτροπές οι οποίες συγκροτούνται σύμφωνα με όρους και προϋποθέσεις που καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών.
(άρθρο 80)

27. α. Παραχωρείται η κυριότητα, άνευ ανταλλάγματος, των οριζόμενων δημοσίων ακινήτων στους Δήμους Μακρακώμης, του νομού Φθιώτιδας, για την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών των υπηρεσιών του.
Μώλου – Αγίου Κωνσταντίνου, του νομού Φθιώτιδας, για την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών του.
Οροπεδίου, του νομού Λασιθίου, για κοινωφελείς σκοπούς του.
Αγίου Νικολάου, του νομού Λασιθίου, για πολιτιστικές χρήσεις του.
Νότιας Κυνουρίας, του νομού Αρκαδίας, για την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών του.
Ξυλοκάστρου – Ευρωστίνης, του νομού Κορινθίας, για εκπαιδευτικούς, πολιτιστικούς και κοινωφελείς σκοπούς του.
β. Παραχωρείται επίσης άνευ ανταλλάγματος στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη η κυριότητα των οριζόμενων δημοσίων ακινήτων για την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών των Αστυνομικών Τμημάτων Ηράκλειας Σερρών, Πύλης, Κρεστένων, Φαρκαδόνας, καθώς και του Αστυνομικού Σταθμού Γραβιάς.
γ. Η παραχώρηση της κυριότητας όλων των προαναφερόμενων ακινήτων αίρεται με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, εάν δεν χρησιμοποιηθούν εντός πενταετίας, από την έναρξη ισχύος του υπό ψήφιση νόμου, για τους σκοπούς για τους οποίους παραχωρούνται. (άρθρο 81)

28. Παραχωρείται η κυριότητα, άνευ ανταλλάγματος, μέρος του οριζόμενου δημοσίου ακινήτου στο Δήμο Σφακίων, για την κατασκευή και λειτουργία έργου διαχείρισης λυμάτων και απορριμμάτων του οικισμού της Χώρας των Σφακίων και την κατασκευή περιβαλλοντικού πάρκου λόγω της ιδιαιτερότητας της περιοχής.
Η παραχώρηση της κυριότητας του ως άνω ακινήτου ανακαλείται με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, εάν δεν χρησιμοποιηθεί εντός πενταετίας, από την έναρξη ισχύος του υπό ψήφιση νόμου, για τους σκοπούς για τους οποίους παραχωρείται, καθώς και για λόγους ανωτέρας βίας ή για σπουδαίο λόγο. (άρθρο 82)

29. α. Επανακαθορίζεται η προκαταρκτική διαδικασία μίσθωσης ακινήτου για την στέγαση υπηρεσία’)ν του Δημοσίου.
β. Συνιστάται στη Γενική Γραμματεία Δημόσιας Περιουσίας του Υπουργείου Οικονομικών Δευτεροβάθμια Επιτροπή Στέγασης και καθορίζονται η σύνθεση και η αρμοδιότητές της.
γ. Επανακαθορίζεται η διαδικασία ενστάσεων κατά του πρακτικού καταλληλότητας του προσφερόμενου ακινήτου, της νομιμότητας της διακήρυξης της δημοπρασίας κ.λπ. (άρθρο 83)

30. Ενσωματώνεται στο εθνικό δίκαιο, το άρθρο 95 της οδηγίας 2014/65/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 15ης Μαΐου 2014 για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων. (άρθρο 84)

31. Παρατείνεται, εκ νέου, μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2023, από 31η Δεκεμβρίου 2018 που ισχύει, η αναστολή κάθε αναγκαστικής εκτέλεσης σε βάρος του Επικουρικού Κεφαλαίου Ασφάλισης Ευθύνης από Ατυχήματα Αυτοκινήτων, είτε εις χείρας του, είτε εις χείρας τρίτων. (άρθρο 85)

Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση του ΕΦΚΑ:

Η εκκαθάριση ασφαλιστικών εισφορών έτους 2017 ασφαλισμένων Αγροτών, Αυτοαπασχολούμενων και Ελεύθερων Επαγγελματικών:

με παράλληλη άσκηση μισθωτής και μη μισθωτής δραστηριότητας
υπαγόμενων στις διατάξεις της παρ.9 άρθρ.39 Ν.4387/2016 (ΔΠΥ)
πρόκειται να αναρτηθεί στον Ατομικό τους Λογαριασμό στον ιστότοπο ΕΦΚΑ, το διήμερο Παρασκευή – Σάββατο 30/11-1/12/2018.

Τις ίδιες ημερομηνίες θα αναρτηθούν τα ειδοποιητήρια Οκτωβρίου 2018 για τα οποία η προθεσμία καταβολής παρατείνεται έως την Παρασκευή 7/12/2018.

Δικαιώματα και ευεργετήματα που συνδέονται με την καταβολή των εισφορών παραμένουν ενεργά μέχρι την ημερομηνία αυτή (ρυθμίσεις, ασφαλιστική ενημερότητα, ασφαλιστική ικανότητα).